Verdieping focusgroepen

In het kader van het onderzoek hebben we focusgroepen georganiseerd om inzicht te krijgen in de mobiliteitsbehoeften van diverse doelgroepen.

Gesprekken

In totaal zijn er gesprekken gevoerd met 97 personen uit 26 kernen. Er vonden 10 focusgroepen plaats in verschillende kernen en daarnaast werden er 2 interviews gehouden met personen in een elektrische rolstoel en 2 regiogesprekken met inwoners uit verschillende gemeenten. De diversiteit van deelnemers was groot; we spraken met vrouwen van niet-westerse achtergrond, laaggeletterden, gehandicapten, senioren en jongeren.

Resultaten

Multimodaal, flexibel reizen en het overkomen van drempels en barrières

In (kleine) kernen geven eigen vervoersmiddelen de meeste vrijheid en flexibiliteit. Binnen de kernen wordt veel gelopen en gefietst. Afhankelijk van de afstanden is actieve mobiliteit ook de belangrijkste manier van reizen naar het volgende dorp. De elektrische fiets of een scooter heeft voor meerdere mensen voor het vergroten van de bereikbaarheid gezorgd.

• Gemak, duurzaamheidsoverwegingen en behoefte aan beweging zijn motivaties om met de elektrische fiets te reizen.

• Onveilige, smalle en kwalitatief slechte fietspaden weerhouden gezonde inwoners van het fietsen van (lange) afstanden.

Vanuit kleine kernen wordt er door veel inwoners flexibel gereisd, veel verschillende ketenreizen tot ver buiten de regiogrenzen zijn standaard. Er wordt met name veel gebruikt gemaakt van P+R overstappunten bij de treinstations. Afhankelijk van de afstand tot de trein wordt de fiets, e-fiets, bus of auto gebruikt. Het reizen met de bus wordt door mensen in de regio verschillend ervaren. Over het algemeen wordt de dienstverlening als belangrijk bestempeld. Tegelijkertijd wordt reizen met de bus als complex ervaren en afhankelijk van de dienstverlening zien inwoners de bus wel of niet als mogelijke manier om te reizen. Voor lokale details zie de focusgroep gesprekken.

• Jongeren zijn afhankelijk van het openbaar vervoer en missen onderwijs door volle bussen, bussen die niet komen of treinstakingen.

• De (buurt)bussen worden gewaardeerd als belangrijke voorzieningen. De dienstverlening is lokaal succesvoller of minder succesvol. Dit heeft vaak te maken met de tijden waarop doelgroepen er gebruik van (zouden willen) maken, de (perceptie) betrouwbaarheid en de aansluiting op andere lijnen.

• Het openbaar vervoer wordt door veel mensen uit verschillende doelgroepen als complex ervaren. Het is vaak niet bekend hoe de OV-chipkaart werkt, of dat men met de bankpassen kan inchecken. Ook het uitzoeken van de reis met routes en tijden wordt als complex ervaren.

• Het openbaar vervoer brengt voor mensen met een handicap, bijvoorbeeld voor mensen in een elektrische rolstoel, onnodig extra drempels mee. Dit terwijl het wel de onafhankelijkheid van deze doelgroep kan vergroten en de noodzaak om gebruik te maken van WMO-vervoer kan verkleinen.

De privéauto is voor de meeste mensen een belangrijk voertuig in het dagelijks leven, maar niet voor iedereen. Daar waar goede bus- en treinverbindingen zijn, maken er minder mensen gebruik van de auto. Waar de dienstverlening van het openbaar vervoer lager is, ervaren inwoners afhankelijkheid van de auto, en de meest mensen zijn hier erg bewust van. Inwoners van kernen die nog niet kunnen of mogen rijden, tijdelijk niet kunnen rijden, of niet meer mogen rijden ondervinden hier een grote impact van in hun leven.

• Jongeren overwegen te verhuizen naar locaties waar het voorzieningenniveau en toegang tot mobiliteit hoger is vanuit duurzaamheidsoverwegingen, kosten, verbondenheid en onderwijs.

• Senioren maken zich zorgen of zelfstandig in eigen buurt blijven wonen wel mogelijk is, met name wanneer het voorzieningenniveau laag is. ’s Nachts rijden door verminderd zicht wordt als eerste gemeden. Sommigen proberen bewust te oefenen met alternatieven reisopties anderen laten de situatie zich overkomen. De hulpvraag stellen wordt niet als prettig ervaren, met name voor sociale afspraken.

• Gezondheidsredenen waardoor men niet kan autorijden zorgen voor een grote beperking van vrijheid en deelname aan de samenleving. Mensen zijn meestal aangewezen op de hulp van anderen.

In de regio zijn veel verschillende aanvullende dienstverleningen, vaak op een specifieke doelgroep afgestemd. Regiotaxi is een bekende dienst, maar ook lokale initiatieven als automaatje, de Zonnebus, Welzijnsorganisaties, ondersteuning vanuit het sociaal domein zijn aanwezig. Daarnaast zijn er in de regio ook voorbeelden van succesvolle initiatieven van deelmobiliteit. Tijdens focusgroepen zijn vaak enkele inwoners hiermee bekend. Er wordt ook regelmatig behoefte uitgesproken over een overzicht van mobiliteitsmogelijkheden. Tegelijkertijd is er in focusgroepen een welwillendheid uitgesproken om als kern of gemeenschap een rol te spelen bij mobiliteitsinitiatieven, op sommige plekken gebeurt dit ook al.

Leefbaarheid van kernen

Mobiliteit hangt nauw samen met het voorzieningenniveau. Er is een grote zorg onder mensen dat wanneer er geen beschikking is over een auto, of wanneer rijden niet meer mogelijk is deelname aan de samenleving moeilijker wordt. Voorzieningen op korte afstand zijn door alle doelgroepen goed te bereiken, te voet, met de rollator, (elektrische) rolstoel of met de fiets. In sommige kernen is het voorzieningenniveau echter laag én is een volgende kern dusdanig ver weg dat zelfstandig in de kern wonen lastig is. Redenen om te verhuizen, al is dit vaak niet zomaar mogelijk. De zorg tot een leegloop van kernen en eenzaamheid leeft daardoor onder sommige inwoners.

• Er zijn zorgen over het bestaansrecht van voorzieningen en de wijze om deze te blijven bereiken in de toekomst.

• Er zijn zorgen over de leefbaarheid van kleine kernen en de aantrekkelijkheid hier te wonen voor andere doelgroepen.

Focusgroepen